Tự Học IELTS Writting

LÀM THẾ NÀO ĐỂ TỰ HỌC IELTS WRITING?

Học tiếng Anh nói chung và IELTS nói riêng thì kỹ năng viết là một trong những cái khó tự học và lâu lên nhất, và vì thế cũng dễ lười và nhanh nản nhất. Đa số mọi người tin là học viết, cũng như nói, cần phải có thầy cô dạy và sửa bài cho thì mới tiến bộ nhanh được. Mình đồng ý. Tuy nhiên, không phải ai cũng có may mắn gặp hoặc được đi học với giáo viên, nhất là giáo viên tốt. Hơn nữa, khó không có nghĩa là không thể, nên ta cứ chiến vậy.

Thử đặt mục tiêu là 6.5 nhé, hay tối thiểu là 6, bởi đa số các trường đại học ở các nước nói tiếng Anh yêu cầu đầu vào là IELTS 6.5, không môn nào dưới 6 cho một khóa học sau đại học. Với môn Viết thì IELTS Academic (A) và General Training (GT) khác nhau ở task 1, một bên miêu tả sơ đồ, bảng biểu,…, một bên yêu cầu viết thư (có thể trang trọng hoặc thân mật), còn task 2 thì đều là viết luận như nhau. Tiêu chí chấm điểm như nhau, chỉ khác một chút ở tiêu chí đầu tiên, nên thôi mình viết chung vậy.

1. Task achievement (task 1) / task response (task 2)

1.1.Task 1: Đầu tiên, để xem các giám khảo cần gì trong bài viết của mình nhé. Tham khảo các tiêu chí chấm điểm chi tiết (Writing task 1/2 assessment criteria) tải từ trang https://www.ielts.org/ielts-for-organisations/ielts-scoring-in-detail), ta thấy: Với task achievement / response, viết thế này thì sẽ được 6

• addresses the requirements of the task: bảo gì làm nấy, đừng lạc đề kiểu yêu cầu Summarize the main points lại đi trình bày quan điểm cá nhân (A) hay bảo viết thư yêu cầu thông tin (GT) lại chuyển sang viết đơn đặt hàng là được. Vậy, kinh nghiệm rút ra là đọc đề thật kỹ, gạch chân từng yêu cầu một, và làm đúng tất cả những yêu cầu đó. Ví dụ, đề task 1 (GT) đầu tiên bảo cảm ơn bạn đã mời tôi đến nhà bạn, rồi kể xem tôi đã ấn tượng những gì trong chuyến đi đó, xong mời bạn đến chỗ tôi chơi để đáp lễ, thì cứ lần lượt, tuần tự mà làm từng cái, xong cái nào đánh dấu tick luôn vào đề là đã xong ý đó, bảo đảm không sót ý hay lạc đề.
• (A) presents an overview with information appropriately selected: Tiếp tục đúng tinh thần bảo gì làm đó. Họ yêu cầu phải có phần tổng quan (overview) thì nhớ phải tóm tắt ý chính của cái đồ thị trong đề, mà họ bảo “information appropriately selected” thì nhớ chọn những cái nổi bật nhất, ví dụ đỉnh cao nhất, đáy sâu nhất, sự biến động dễ thấy nhất, chứ đừng chọn những cái “ruồi muỗi” vắng mợ chợ vẫn đông. Kinh nghiệm là khi đọc đề, tay lăm lăm cây bút, khoanh tròn luôn những con số lớn nhất, nhỏ nhất, đánh mũi tên chỉ hướng biến động chung là tăng hay giảm, cái nào nhiều nhất, ít nhất,…rồi khi viết overview thì túm hết chúng nó vào một rổ (1-2 câu) là xong.
• (GT) presents a purpose that is generally clear; there may be inconsistencies in tone: Yêu cầu bất di bất dịch là khi viết thư, cũng như email, ngay câu đầu tiên sau lời chào, là nói luôn mục đích viết thư của mình là để làm gì, ví dụ tôi viết thư này để cảm ơn anh đã cầu hôn, và để trả lời cho câu hỏi của anh…. Đừng viết thành cầu hồn nhé, bởi người ta chỉ chấp nhận tha thứ những lỗi nhỏ ví dụ về giọng điệu có khi chưa thống nhất (inconsistencies in tone – khúc đầu trang trọng quá, anh và tôi, khúc sau tự nhiên chuyển sang mày tao chi tớ cho nó thân mật). Viết thế, chắc giám khảo và người đọc sẽ ngã bổ chửng vì bất ngờ, nhưng bạn vẫn sẽ được 6 vì nêu được mục đích viết thư, chứ tự nhiên muốn đám cưới mà lại viết thành đám ma thì chắc là không được đâu.
• presents and adequately highlights key features/ bullet points but details may be irrelevant, inappropriate or inaccurate: Có thể xem như đây là yêu cầu cho phần thân bài. Đã có tổng quan, thì phải chi tiết. Những ý chính trong phần overview (A) hay mục đích viết thư (GT) thì bây giờ triển khai ra, mỗi ý một đoạn. Nhớ là mỗi đoạn chỉ nói một ý thôi, ý đó nằm trong topic sentence, tốt nhất là ở ngay câu đầu đoạn cho rõ ràng dễ thấy, và tất cả các câu còn lại chỉ nhằm mục đích minh họa, làm rõ cho cái câu đầu. Và các ý chính đó thì lấy ngay từ overview ra, ví dụ (A) câu tổng quan đã nói “Nhìn chung các nước đang phát triển đầu tư cho abc nhiều hơn, còn các nước đã phát triển thì chủ yếu chi tiêu cho xyz” thì rõ ràng thân bài nên có 2 đoạn, 1 đoạn về các nước đang phát triển, đoạn còn lại về các nước đã phát triển. Đơn giản thế thôi là đủ để 6, dù có thể một số chi tiết/thông tin mình lựa chọn để trình bày có thể chưa thật sự liên quan, phù hợp hay chính xác lắm cũng không sao.

Hơn một tí nữa, làm thế này thì sẽ được 7:

• covers the requirements of the task
• (A) presents a clear overview of main trends, differences or stages
• (GT) presents a clear purpose, with the tone consistent and appropriate
• clearly presents and highlights key features/bullet points but could be more fully extended

Như vậy, sự khác biệt giữa 6 và 7 chỉ là chữ “clear”, phần tổng quan phải rõ ràng, chính xác, giọng điệu phải phù hợp và thống nhất trong toàn bài, phát triển ý tương đối tốt. Mà nếu chưa được đến thế thì cũng có khả năng ta sẽ được 6.5, miễn là làm hơn những gì người ta yêu cầu cho mức 6.0.

Dĩ nhiên, có giáo viên IELTS kinh nghiệm để đánh giá giúp bài viết của mình đã được hay chưa được điểm nào trong những điểm trên là tốt nhất, nhưng nếu không có giáo viên thì tự bản thân ta cũng có thể “soi” bài viết của mình với con mắt phản biện tỉnh táo để xem ta đã làm được gì, làm đến đâu. Muốn luyện khả năng phản biện này, cách tốt nhất là lấy các quyển Cam ra, ngồi soi những bài viết mẫu do thí sinh viết (nhớ là các quyển Cam có hai dạng bài mẫu – bài do giám khảo hoặc người bản ngữ viết, và bài của thí sinh viết). Thử tự cho mình là giám khảo, và mình dùng các tiêu chí trong bảng đánh giá đầy đủ (có thể tải về trong link ở đầu phần này) để chấm điểm cho bài viết đó. Thử ghi lại vài nhận xét, xong so sánh nhận xét của mình với của giám khảo, cả điểm số mình cho và điểm số thực, bạn sẽ nhận ra ngay sự khác biệt trong đánh giá của mình và của giám khảo. Thử vài lần như thế, bạn sẽ có thể tự đánh giá bài viết của mình. Lưu ý: quy trình là canh thời gian, tự mình viết bài trước khi đọc bài mẫu, viết xong mới đọc bài mẫu của thí sinh khác, rồi chấm điểm của bài mẫu, so sánh với kết quả chấm của giám khảo cho bài mẫu ấy, rồi quay ra tự chấm điểm cho bài của mình, với con mắt tỉnh táo và phê phán hết mức có thể, tránh tâm thế “văn mình vợ người”.

Ví dụ: Đây là đề thi task 1 của Cam 7, test 3 (academic)

Mời bạn xem câu trả lời của một thí sinh để trả lời cho câu hỏi trên, và thử đánh giá, nhận xét và cho điểm:

Đây là nhận xét và điểm số của giám khảo:

Sao, khả năng đánh giá của bạn cũng chuẩn đó chứ?!

1.2.Task 2: Để được 6 cho tiêu chí Task response thì phải đáp ứng được những tiêu chí sau

• addresses all parts of the task although some parts may be more fully covered than others
• presents a relevant position although the conclusions may become unclear or repetitive
• presents relevant main ideas but some may be inadequately developed/unclear

Nhìn qua thì thấy cũng tương tự như task 1, yêu cầu hỏi gì đáp nấy (bảo Discuss both views and give your opinion mà chỉ viết kỹ một vế, vế còn lại qua loa sơ sài tí cũng được, miễn là phải có đủ cả hai vế), quan điểm rõ ràng, phù hợp dù kết chưa rõ hay trùng lặp, ý chính không bị “trớt quớt” so với đề bài dù còn vài chỗ chưa liên quan hoặc chưa phát triển tốt ý cũng chẳng sao.

So sánh với yêu cầu cho mức 7.0:

• addresses all parts of the task
• presents a clear position throughout the response
• presents, extends and supports main ideas, but there may be a tendency to over-generalise and/or supporting ideas may lack focus

Tóm lại là 6 hay 7 cho tiêu chí đầu tiên này của cả task 1 và 2, cả Academic lẫn GT đều có vẻ không quá “khoai”, chỉ cần làm đúng, đủ và rõ ràng các yêu cầu của đề là được. Quan trọng là phải chịu viết, và chịu luyện khả năng đánh giá của bản thân, để không ai sửa thì tự ta sửa cho mình vậy. Thêm một ví dụ nữa nhé. Đây là đề task 2 của Cam 7, test 4:

Đây là câu trả lời của một thí sinh:

Và đây là điểm số cùng nhận xét của giám khảo:

Lưu ý: Chỉ nên dùng các bài mẫu của thí sinh khác viết để luyện kiểu này. Dĩ nhiên, ta cũng có thể xem xét và thử chấm điểm bài viết của các giám khảo, nhưng làm thế chẳng có ý nghĩa gì nếu biết đa số các giám khảo IELTS thường là người bản ngữ hoặc nếu không thì thường cũng phải được IELTS 9.0 (nguồn: https://www.reading.ac.uk/about/jobs/docs/AS13016FP.pdf). Thế nên, nếu lỡ có đọc thì đừng hoảng (giống mình) mà hãy để dành các bài mẫu của giám khảo cho một phương pháp tự học viết khác ở phần tiếp theo.

2. Cohesion and coherence:

Tiêu chí này tưởng rất khó, nhưng thực ra lại dễ ăn điểm hoặc nâng điểm nhanh nhất vì nó liên quan đến tư duy và lập luận nhiều hơn khả năng ngôn ngữ. Nói cách khác, nó có thể là cứu cánh cho những ai có tư duy logic tốt hơn năng lực tiếng Anh. Thử xem xét làm thế nào để được 6 (task 2):

• arranges information and ideas coherently and there is a clear overall progression
• uses cohesive devices effectively, but cohesion within and/or between sentences may be faulty or mechanical
• may not always use referencing clearly or appropriately
• uses paragraphing, but not always logically

Đọc qua thì thấy, nếu sắp xếp ý tưởng hợp lý, dẫn dắt mạch lạc, nối kết các mệnh đề / câu / đoạn với nhau một cách tự nhiên, chặt chẽ, hàm chỉ rõ ràng, phân đoạn theo ý chính là có điểm. Điều này được khẳng định lại với các tiêu chí để được 7.0:

• logically organises information and ideas; there is clear progression throughout
• uses a range of cohesive devices appropriately although there may be some under-/over-use
• presents a clear central topic within each paragraph

Tuy nhiên, nói thì dễ, làm mới khó. Phải viết thế nào cho chặt chẽ, mạch lạc là điều không phải ai cũng hiểu và làm được. Kinh nghiệm của mình là hãy nhóm các đối tượng lại với nhau, rồi phân loại chúng nó ra theo một tiêu chí nào đó, rồi dùng nó làm sợi chỉ đỏ xâu suốt các đoạn với nhau, mỗi đoạn một ý, cũng chính là một điểm gút hay mối nối lớn trên sợi chỉ đó. Và hãy làm việc đó khi lập dàn ý, dù mất thời gian một chút nhưng làm xong thì viết sẽ rất nhanh và dễ dàng. Ví dụ với task 1 (A) có thể phân theo xu hướng biến động, những đối tượng nào có giá trị tăng, cho vào một đoạn, cái nào giảm hay bình ổn cho vào đoạn còn lại. Hoặc phân theo bản chất, các mặt hàng nhu yếu phẩm một đoạn, xa xỉ phẩm một đoạn chẳng hạn. Với GT, có thể theo logic thông thường, thư đặt hàng thì nói số lượng, quy cách, thông số sản phẩm trước, rồi nói đến cách thức thanh toán và giao hàng, sau cùng mới đưa ra những lưu ý khác nếu có. Đừng mở đầu bằng lời cảm ơn, rồi nhảy bổ sang phàn nàn, cuối cùng kết bằng lời xin lỗi, bởi người đọc sẽ bối rối không biết thật ra mình muốn nói gì. Hay đối với task 2, dễ dàng nhất là chọn các nhóm đối tượng có liên quan đến vấn đề mình muốn đề cập, ví dụ viết về giáo dục thì dành một đoạn viết về người học, một đoạn về người dạy, một đoạn về nhà trường, xã hội hay gia đình chẳng hạn. Hay viết về kinh doanh, thì một đoạn về khách hàng, một đoạn về doanh nghiệp, một đoạn về chính sách / chính phủ,…

Để cho các ý được mạch lạc, rõ ràng thì nên nhớ các nguyên tắc ngang bằng, tuần tự và song song / đối xứng. Ngang bằng là chọn các đối tượng cùng tầm cỡ / mức độ quan trọng như nhau, ví dụ đoạn trước về kinh tế, đoạn này về chính trị thì ổn, chứ đoạn trước về người dân, đoạn sau về khách hàng thì không được, vì hai khái niệm này không ngang bằng mà có thể chồng lấn lên nhau. Tuần tự, nghĩa là phải có sự tiến triển, ví dụ từ nhỏ đến lớn, hay từ gần đến xa, từ quan trọng nhất đến ít quan trọng hơn, rồi đến không quan trọng tí nào, chứ không được lộn xộn, đang ở dưới đất nhảy vọt lên trời, rồi lại quay lại giữa không trung. Và song song / đối xứng nghĩa là viết cho nó thống nhất giữa các ý, các đoạn, ví dụ task 2 viết về giải pháp cho một vấn nạn nào đó, thì đoạn nào cũng nên đầu tiên là đưa ra giải pháp chung, sau đó đưa ra biện pháp cụ thể, rồi nói đến các ưu nhược điểm và hiệu quả của giải pháp đó, chứ đừng chỉ một đoạn nêu giải pháp chung và biện pháp cụ thể, đoạn sau lại chỉ nêu một giải pháp khác cộng với ưu nhược điểm và hiệu quả. Cách trình bày không thống nhất dĩ nhiên sẽ làm giảm mức độ liên kết, mạch lạc, rõ ràng và khả năng thuyết phục giám khảo cho điểm cao hơn ở tiêu chí này.

Vậy, làm thế nào để cải thiện được cách sắp xếp, diễn đạt và dẫn dắt ý tưởng? Đây là lúc cần lấy bài mẫu của giám khảo trong Cam hay các bài viết của thầy Simon chẳng hạn ra mà mổ xẻ. Thử lấy một bài viết tốt ra ngồi đọc, đọc xong dựng lại cái dàn ý của bài viết đó, xem đoạn 1,2,..viết về cái gì, giữa những đối tượng được đề cập trong từng đoạn có gì liên quan không, mỗi ý chính của đoạn được chứng minh hay giải thích bằng các ý con thế nào, giữa các câu / đoạn thì tác giả liên kết ra sao,… Dựng lại được cái sườn từ bài viết hoàn thiện, nghĩa là ta hiểu được tư duy và logic của người viết, biết cách họ lập luận và dẫn dắt, trình bày ý tưởng ra sao. Làm ngược được, và làm quen rồi, thì bạn sẽ thấy làm xuôi (nhìn đề mà viết dàn ý, rồi theo dàn ý đó mà phát triển thành bài) cũng không đến nỗi khó nhằn quá đến nỗi phải ôm bút ngồi tự kỷ trước tờ giấy trắng nữa. Đừng chỉ đọc lướt qua bài mẫu xong ngồi ngủ gục, hoặc học thuộc lòng ý tưởng, câu cú của người ta, kẻo đi thi lại bị “tủ đè”. Chịu khó luyện một chút, tư duy phân tích và hoạch định tốt hơn thì làm việc gì cũng sẽ thấy nhẹ nhàng hơn, không chỉ riêng việc học viết IELTS.

3. Lexical resource & Grammatical range and accuracy

Hai tiêu chí này (từ vựng và ngữ pháp) là hai cái dễ cải thiện nhất, chỉ cần kiên trì trong thời gian đủ lâu, hơn nữa cũng đã có quá nhiều công cụ và bài viết rồi, nên mình gộp chung lại và nói ngắn gọn một vài điều thôi.

– Cách tìm đúng từ cần tìm: giả sử bạn cần biết một từ tiếng Anh, mà chỉ biết nghĩa tiếng Việt. Cách đơn giản nhất là dùng từ điển Việt – Anh – rất nhanh, nhưng thường không chính xác, nên mỗi khi kết quả trả về là hàng loạt từ tiếng Anh gần gần giống nhau, mình lại phải lò dò đi tra từ điển Anh – Anh từng từ một trong số đó và loại suy dần (nghĩa đen, nghĩa bóng, từ loại, cách dùng,…) cho đến khi tìm được đúng từ cần tìm, mà không tìm được thì tiếp tục dùng từ gần nghĩa hay đồng nghĩa trong tiếng Việt mà tìm tiếp, rồi lại tra Anh – Anh hoặc Anh – Việt, đôi khi nhanh thành chậm. Gần đây mình thích dùng cách thứ 2 hơn, vào Google gõ “xxx tiếng Anh là gì”. Kết quả trả về thường là cả lô xắc xông những thứ liên quan và không liên quan, nhiều khi chẳng cần vào một đường link nào cụ thể, cứ cuộn lên cuộn xuống, liếc qua vài dòng ngắn gọn của từng kết quả là mình biết được từ này không phù hợp, từ này có vẻ hợp lý,… Nhược điểm là nếu căn bản tiếng Anh không vững, rất dễ bị loạn não trước cả “rừng” kết quả, nhưng nếu vượt qua được giai đoạn đó, biết trang nào có thể tin cậy được, trang nào không, đâu là cái mình cần tìm, thì thường khi là biết luôn được từ đó dùng thế nào, trong lĩnh vực nào, trong ngữ cảnh ra sao,… nên nhiều khi tưởng chậm, lại hóa nhanh.

– Cách lựa chọn và sử dụng từ cho đúng: Lỗi thường xuyên của bất kỳ người học tiếng Anh nào. Ví dụ mình muốn dùng từ advice trong bài viết, mà không biết từ nào đi với nó thì hợp, nghĩa ra sao,…thì vào ngay http://www.freecollocation.com/, gõ advice vào ô tìm kiếm, enter xong ngồi rung đùi chờ kết quả và tha hồ lựa chọn cái mình cần, từ này đi với danh / động / tính từ nào, có cả ví dụ luôn. Không thì vào trang này: https://www.ozdic.com/. Hoặc lười hơn nữa thì lại Google “advice collocations”, hoặc tải luôn cái collocation apps về điện thoại, ngâm cứu khi cần. Đây là link cho Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.idiots.colldict&hl=vi (Phiên bản cho iOS thì đòi phải mua với giá khoảng hơn 30USD, nếu ai quan tâm thử vào Apps store tìm sẽ thấy, còn không thì dùng phiên bản web cho đỡ xót tiền).

– Cách tìm và sửa lỗi chính tả, ngữ pháp: Kinh điển nhất là ngồi gõ vào Word, xong dùng chức năng Spelling & Grammar, hoặc để chế độ tự động phát hiện lỗi, gõ đến đâu thấy gạch đỏ ở dưới là biết có vấn đề. Hoặc dùng Grammarly phiên bản web hoặc add-on gắn vào Chrome: https://www.grammarly.com/. Lưu ý rằng đây là những công cụ tìm và sửa lỗi tự động, nên nhiều khi có những lỗi không bị phát hiện, hoặc đề xuất sửa lỗi không đúng ý mình.

– Còn một trang web mình mới phát hiện ra, có thể dùng để tìm và sửa lỗi ngữ pháp, chính tả không chỉ trong văn bản viết mà còn trong văn bản nói (click vào hình microphone để ghi âm giọng nói của mình xong tìm lỗi). Đặc biệt là trong phần phản hồi về lỗi ngữ pháp, có liên kết dẫn đến những điểm ngữ pháp có liên quan đến lỗi của mình, có cả mục đếm số từ, số câu, số từ trung bình mỗi câu và cả nút Report để mình phản hồi nếu mình không đồng ý với phản hồi được đưa ra. Nghĩa là mình sẽ biết mình viết thế đã đủ số từ chưa, câu cú của mình đã đủ phức tạp chưa hay toàn câu ngắn, đơn giản, và ở đâu đó sẽ có thằng nào đó ngồi toét mắt xử lý các reports của người dùng, để việc nhận diện lỗi sai ngày càng chính xác hơn. Link trang web đó đây, để ai quan tâm thì có thể dùng thử: http://virtualwritingtutor.com/

– Cách cuối: vất vả nhất, nhưng cũng dễ ngấm và nhớ lâu nhất: Kiếm bài mẫu của một tác giả đáng tin cậy, ví dụ bài của giám khảo IELTS trong các quyển Cam, hay bài mẫu của thầy Simon, ngồi viết lại dàn ý của bài (đã hướng dẫn ở trên). Khi viết lại xong cái dàn ý thì bắt tay vào ngồi đọc và viết lại. Đọc hết một câu, cố gắng nhớ ý chính của câu đó, xong che câu gốc lại, ngồi viết ra theo trí nhớ của mình, cố gắng càng giống câu gốc càng tốt. Xong câu đó, đọc câu tiếp, xong che đi, rồi lại viết lại, cứ thế cho đến hết bài. Nghe có vẻ chán, nhưng mục đích của việc này là luyện viết đúng chính tả, ngữ pháp, cách dùng từ, diễn đạt,… Nếu trí nhớ của bạn quá siêu phàm, hay câu gốc ngắn quá, thì nên đọc hai câu xong rồi hãy ngồi viết lại mà không nhìn vào câu gốc. Khi từ cái ý chính mình nhớ mà phải viết lại cho nó thành câu cú đàng hoàng, bạn sẽ phải lưu ý đến mọi điều, bởi không lưu ý thì viết xong hết bài, so sánh từng câu mình viết với văn bản gốc, sẽ thấy ta sai chính tả ở chỗ này, sai ngữ pháp ở chỗ kia, dùng sai từ ở chỗ nọ, thiếu sót ở chỗ đó, vân vân và mây mây. Dĩ nhiên, cách này chống chỉ định với những ai lười biếng, không muốn học mà cần giỏi nhanh hay điểm cao cấp tốc, và có lẽ cũng không cần thiết cho những ai đã có thầy giỏi và tận tâm suốt ngày sửa bài cho từng li từng tí rồi.

Cuối cùng, đằng nào cũng đã dông dài, chua thêm hai điều nữa cho những ai đã đọc đến đây mà chưa ngủ gật vậy. Một là, những điều trên cũng chẳng có gì mới, và cũng sẽ chẳng hữu ích gì nếu không kiên trì luyện tập. Cho dù có đi sai đường, không ai hướng dẫn, tài liệu tiền nong trung tâm giáo viên đều ngoài tầm với, thì rồi cũng sẽ đến ngày ta đến được nơi cần đến thôi. Húc mãi đầu vào đá mà đá không vỡ thì đầu ta dù có sứt sẹo cũng sẽ cứng hơn là cái chắc. Hai là, bản thân mình từng nói rất rất không thích học theo văn mẫu, vì mỗi lần đụng đến văn mẫu dù tiếng Việt hay tiếng Anh đều ngủ gật sau vài nốt nhạc, vì cái tội đọc văn mẫu chỉ dùng mắt mà không đụng đến não. Vậy nên, nếu bạn thích văn mẫu, chẳng sao. Cứ học, miễn là đừng học thuộc lòng rồi vô phòng thi trả lại chữ cho thầy cô, mà cứ nghiền nó ra, cô đặc lại cho thành dàn ý, rồi hiểu cho được cách chọn lựa ý tưởng, sắp xếp, lập luận, trình bày, dùng từ, đặt câu,… của người ta, có thế thì mới hơn người ta được, hay ít ra cũng đạt được mục tiêu đề ra. Hãy thử nghĩ, tại sao các tác giả nổi tiếng viết bài mẫu tùm lum mà không sợ bị “đạo”, “nhái”, copy các kiểu? Vì họ biết, ăn cắp từ ngữ, ý tưởng,… rồi đem râu ông nọ cắm cằm bà kia chẳng làm nên cơm cháo gì, chẳng ai ăn cắp được văn phong, tư duy và bộ não của họ. Thế nên, thay vì mù quáng học thuộc văn mẫu, hãy thử xem họ viết thế nào, có gì đáng học, rồi học cho hết để viết được như họ, hoặc dùng những điều đã học để tạo ra phong cách của riêng mình. Không dễ. Đúng. Nhưng đáng thử, phải không nào? Bởi sự độc đáo, khác biệt luôn được đánh giá cao ở phương Tây, không chỉ trong bài thi viết IELTS.